Bakteriyaların bölünməsi: nədir, necə baş verir və nə üçün vacibdir?
Bakteriyalar təkhüceyrəli mikroorqanizmalardır ki, prokaryotik hüceyrəlere malikdirlər. Bu o deməkdir ki, onların hüceyrələrində nüvə zarı ilə əhatə olunmuş nüvə yoxdur. Bakteriyalar dünyada 3,5 milyard ildir yaşayırlar və 0,110 mm arasında böyüklüyü olan çoxsaylı formaya malikdirlər. Bakteriyaların Əsl bakteriyalar və Arxebakteriyalar olmaq üzrə iki böyük qrupu mövcuddur.
Bakteriyalar hüceyrilirinin forması, tamaşalığı, qidalanma və tamaşalığı kimi xüsusiyyetlere gör d bir birindn farklıdırlar. Onlar müxtelif mühitlrd yaşaya bilrlr v hmiş hüceyrilirinin sayını artırmaq üçün çoxalmaq lazımdır. Bakteriyaların çoxalması hüceyrilirinin bölünmsi yolu il baş verir. Bu mddnmd bir ana hüceyrilirdn iki v ya daha çox qız hüceyriliri yaranır ki, bunlar ana hüceyrilir il genetik olaraq eynidirlr.
bakteriyaların bölünməsi
Bu mddnmd bakteriyalarn DNA-nı kopyalamaq, yeni hüceyrilir arasında paylamaq v yeni hüceyrilir divarını yaratmaq kimi tapşırıqları yerin yetirmk lazımdır. Bu prosesin nec baş verdiyini v n üçün vacib olduunu bu mddnmd öyrnilmk.
Bakteriyaların bölünmisi nmdir?
Bakteriyaların bölünməsinin əsas növləri
Bakteriyaların bölünməsi üçün üç əsas yol mövcuddur: binary fission, budding və conjugation. Bu yolların hər biri bakteriyaların DNA-nı kopyalamaq və yeni hüceyrələr yaratmaq üçün fərqli mekanizmlər istifadə edir.
Binary fission
Binary fission bu ən sadə və ən çox rast gəlinən bölünmə növüdür. Bu prosesdə ana hüceyrənin DNA-sı kopyalanır və iki qız hüceyrəsinin ortasında paylanır. Sonra ana hüceyrənin divarı və zarı yeni hüceyrələri ayırmaq üçün daralır və septum adlanan bir bölmə yaradır. Nəticədə iki eyni qız hüceyrəsi yaranır ki, onlar ana hüceyrə il genetik olaraq eynidirlər. Binary fission bakteriyaların Əsl bakteriyalar qrupuna aid olanlar üçün əsas çoxalma yoludur.
Budding
Budding bu daha nadir rast gəlinən bir bölünmə növüdür. Bu prosesdə ana hüceyrənin DNA-sı kopyalanır və bir tarafta bir çıxıntı yaradır. Bu çıxıntıya bud adlanır və onun içində kopyalanmış DNA yerlşir. Sonra bud ana hüceyrldn ayrılır v yeni bir hüceyr olaraq yaşayır. Budun ölçüsü ana hüceyrldn daha kiçikdir v onun forması da farklı ola bilr. Budding bakteriyaların Arxebakteriyalar qrupuna aid olanlar üçün tipik bir çoxalma yoludur.
Conjugation
Conjugation bu daha mürkkl v xsl bir bölünm növüdür. Bu prosesd iki bakteriya hüceyrinin bir-birin il ictimaiyyt qurmasını v DNA-nın bir hisssinin paylaşılmasını ehtiva edir. Bu proses üçün iki hüceyr arasında pilus adlanan bir köprü yaradılır v plazmid adlanan DNA-nın kiçik bir parçası bu köprü vasitsil il digr hüceyry keçirilir. Plazmidlrd genetik xsl xüsusiyyetlr saxlanılır, msl, antibakterial maddlr il müqavimtlik. Conjugation il bakteriyalar arasında genetik mübadil olur, lakin bu prosesin sonunda yeni hüceyrlr yaranmır. Conjugation bakteriyalarn hmi iki qrupu üçün mümkündür, lakin daha çox Əsl bakteriyalarda baş verir.
Bakteriyaların bölünmşinin mrlhlri
Bakteriyalarn bölünmsi sad bölünm (binary fission) yolu il baş verirs, onda bu prosesin üç Əsas mrlhsi mövcuddur: DNA-nın kopyalanması, Z-halqanın formalaşması v septumun yaranması v hüceyrlrin ayrılması.
DNA-nın kopyalanması
Bu DNA-nın kopyalanması üçün DNA polimeraz adlanan bir enzim istifadə edilir. Bu enzim DNA-nın iki zəncirini bir-birindən ayırır və hər zəncirə uyğun olan yeni nükleotidləri əlavə edir. Nəticədə iki eyni DNA molekulu yaranır ki, onlar ana hüceyrənin DNA-sı il eynidirlər. Bu proses sitoplazmanın müxtəlif yerlərində baş verir və kopyalanmış DNA-lar hüceyrənin qarşı tərəflərinə yerlşirlr.
Bakteriyaların bölünməsinin şərtləri nələrdir?
Bakteriyaların bölünməsinin sürəti necə ölçülür?
Bakteriyaların bölünməsinin növləri hansılardır?
Bakteriyaların bölünməsi ilə əlaqəli laboratoriya təcrübələri
Bakteriyaların bölünməsi ilə bağlı maraqlı faktlar
Bakteriyaların bölünməsi və genetik çeşidlilik
Bakteriyaların bölünməsi və antibakterial maddələrin təsiri
Bakteriyaların bölünməsi və infeksiya xəstəlikləri
Bakteriyaların bölünməsi və ekologiya
Bakteriyaların bölünməsi və biotexnologiya
Bakteriyaların bölünməsi və immunitet sistemi
Bakteriyaların bölünməsi və fermentasiya prosesləri
Bakteriyaların bölünməsi və fotosintez
Bakteriyaların bölünməsi və simbiotik münasibətlər
Bakteriyaların bölünməsi və hüceyrin metabolizmi
Bakteriyaların bölünməsinin matematik modelləri
Bakteriyaların bölünməsinin fiziki prinsipləri
Bakteriyaların bölünməsinin kimyevi reaksiyaları
Bakteriyaların bölünməsinin molekulyar mekanizmleri
Bakteriyaların bölünməsinin genetik nizamlanması
Bakteriyaların bölünməsinin evolyusiya tarixi
Bakteriyaların bölünməsinin tibbi Əhәmiyyәti
Bakteriyaların bölünmәsinin sәnәti tәsiri
Bakteriyaların bölünmәsinin tәhsili Əhәmiyyәti
Bakteriyaların bölünmәsinin sosial mәsuliyyәti
Bakteriyalardan istifadә edәrәk yeni maddәlәr sintez etmәk
Bakteriyalardan istifadә edәrәk yeni xüsusiyyәtlәr Əldә etmәk
Bakteriyalardan istifadә edәrәk yeni xidmetlәr tәqdim etmәk
Bakteriyalardan istifadә edәrәk yeni texnologiyalara nail olmaq
Bakteriyalardan istifadә edәrәk yeni iş sahƏlƏri yaratmaq
Bakteriya kulturunun hazırlanması vƏ saxlanması üçün metodlar
Bakteriya kulturunun identifikasiyası vƏ analizi üçün metodlar
Bakteriya kulturunun manipulyasiyası vƏ modifikasiyası üçün metodlar
Bakteriya kulturunun test edilmƏsi vƏ qiymƏtlƏndirilmƏsi üçün metodlar
Bakteriya kulturunun tƏtbiqi vƏ nümunƏlƏri üçün metodlar
Torpaqda, suda, havada vƏ canlı orqanizmlarda yaşayan bakteriya növlƏri
İnsan orqanizmindƏ faydalı, zƏrƏrs
Z-halqanın formalaşması
Z-halqası bu bir protein halqasıdır ki, bakteriya hüceyrəsinin ortasında yaranır və bölünmə üçün xüsusi bir işarədir. Bu halqanın formalaşması üçün FtsZ adlanan bir protein istifadə edilir. Bu protein sitoplazma membrının içind yerlşir və hüceyrnin ortasında bir halqa formalaşdırır. Bu halqanın formalaşması üçün ATP (adenozin trifosfat) adlanan bir enerji maddsi lazımdır. Z-halqası bölünmşinin başlanğıc nöqtisini müyynlşdirir v hüceyrnin divarını v zarını daraltmaq üçün kontraksiya edir.
Septumun yaranması və hüceyrnin ayrılması
Septum bu yeni hüceyr divarıdır ki, Z-halqasının daralması il yaranır və iki qız hüceyrni bir-birindn ayırır. Septumun yaranması üçün peptidoglikan adlanan bir madd istifad edilir. Bu madd hüceyr divarının Əsas törksüdür v onun sintezi üçün transpeptidaz adlanan bir enzim lazımdır. Septumun yaranması il Z-halqası da parçalanır v iki qız hüceyrin arasında tam bir bölm olur. Nticd iki eyni qız hüceyr yaranır ki, onlar ana hüceyr il genetik olaraq eynidirlr.
Bakteriyaların bölünmşinin sürti v tznimlndirilmsi
Bakteriyaların bölünmşinin sürti onların bölünmşinin nisbi sürti (generation time) il ölçülür. Bu sürt bu ana hüceyrin iki qız hüceyry yaratmaq üçün lazım olan zamanın ölçüsüdür. Bu sürt müxtelif bakteriyalar üçün farklı ola bilr v ona müxtelif amillr tsvir ed bilr. Msl, Əscherichia coli adlanan bir bakteriya laboratoriya şrtlrd 20 drcd 20 dqqiqd ərzind bölün bilr, lakin Salmonella typhi adlanan başqa bir bakteriya eyni şrtlrd 12 saatda bölün bilr.
göstərə bilərlər. Məsələn, laktobasillar adlanan bir bakteriya qrupu laktik asit fermantasyası yolu ila qidalandığı üçün oksigensiz mühitlərdə daha sürətli bölünür. Eyni zamanda, bakteriyaların bölünməsinin sürtini antibakterial maddələr kimi təsir edə bilən faktorlar da mövcuddur. Bu maddələr bakteriyaların DNA-nın kopyalanmasını, hüceyrə divarının sintezini və ya hüceyrənin ayrılmasını pozmaqla onların bölünməsini dayandıra bilərlər. Nihayət, bakteriyaların bölünməsinin sürtini onların genetik xüsusiyyətləri də təyin edir. Məsələn, plazmidlər kimi DNA-nın kiçik parçaları bakteriyalara müqavimlik, metabolizm və ya virulens kimi xüsusiyyətlər verir ki, bu da onların bölünməsinin sürətini artıra və ya azalda bilir.
Bakteriyaların bölünmşinin n üçün vacibdir?
Bakteriyaların bölünmşinin hmiş canlılığının davam etdirmk üçün vacibdir. Bakteriyaların bölünmşinin ekoloji rolu v insan sağlamlığına tsviri böyük v müxtlifdir.
Bakteriyaların bölünmşinin ekoloji rolu
Bakteriyalar dünyanın Ən çox yayılmış v Ən çox sayda olan canlılarıdır. Onlar hmiş mühitd yaşaya bilrlr v müxtelif ekosistemlrin funksionallığında Əsas rol oynayırlar. Bakteriyaların bölünmşinin ekoloji rolu aşağıdakı kimi xülas oluna bilr:
Bakteriyalar organik maddlrin parçalanmasında v mineralizasyasında iştirak edirlr. Bu proseslrd bakteriyalar organik maddlrin enerjisini istifad etmk üçün onları kiçik v sad maddlr halına gtrirlr. Bu halda, onlar bitki v heyvanlara lazım olan mineral elementlrin azad olunmasına kömk edirlr.
Bakteriyalar azot dövründ Əsas rol oynayırlar. Azot bu bitki v heyvanların protein sintezi üçün vacib olan bir elementdir. Bakteriyalar atmosferdki azotu nitrat v amonyak kimi bitkilrin istifad ed bilcylri formaya çevirirlr. Hmin zamanda, onlar bitki v heyvanların ölmüş orqanizmlrinin azotunu atmosferdki azot halına geri qaytarırlar.
Bakteriyalar karbon dövründ d Əsas rol oynayırlar. Karbon bu hmiş canlı orqanizmlrin Əsas törksü olan karbonhidrat, yağ v proteinlrin quruluşunda olan bir elementdir. Bakteriyalar fotosintez yolu ila karbondioksidi orqanik maddlr halına çevirirlr v ya solunum yolu ila orqanik maddlrin karbondioksidi azad etmk üçün parçalayırlar.
v ya metabolizm kimi funksiyalarında kömək edirlər. Məsələn, insan bağırsaqında yaşayan bakteriyalar vitaminlərin sintezi və qida maddələrinin sindirilməsində rol oynayırlar.
Bakteriyaların bölünmşinin insan sağlamlığına tsviri
Bakteriyaların bölünmşinin insan sağlamlığına tsviri d müxtlif ola bilr. Bakteriyaların bölünmşinin insan sağlamlığına tsvirini aşağıdakı kimi xülas oluna bilr:
Bakteriyaların bölünmşinin insan sağlamlığına müsbət tsviri onların simbiotik münasibtlrd insan orqanizminin müxtelif funksiyalarına kömk etmsidir. Msl, insan bağırsaqında yaşayan bakteriyalar vitaminlərin sintezi v qida maddlrinin sindirilmşind rol oynayırlar. Hmin zamanda, onlar bağırsaq florasının balansını tmin etmk üçün patoqen (xstlik yaradan) bakteriyalara qarşı mübariz aparlrlar.
Bakteriyaların bölünmşinin insan sağlamlığına mənfi tsviri onların patoqen olaraq xstliklr yaratmasında v ya digr orqanizmlrin xstliklrin yayılmasında iştirak etmsidir. Msl, tuberkuloz, kolera, salmonella v sifilis kimi xstliklr bakteriyalarn bölünmsi il yayılan infeksiyalardır. Hmin zamanda, bakteriyaların bölünmsi il plazmidlr vasitsil antibakterial maddlr il müqavimtlik xüsusiyytlrinin paylaşılması da insan sağlamlığı üçün bir problem yaradır.
Xülas
Bakteriyaların bölünmşinin nmdir, nec baş verir v n üçün vacibdir? Bu suallara cavab vermək üçün bu mddnmd bakteriyalarn bölünmsi haqqında Əsas məlumatlar verildi. Bakteriyalarn bölünmsi onların çoxalma prosesidir ki, bir ana hüceyrldn iki ya da daha çox qız hüceyry yaranır. Bu prosesin üç Əsas növü mövcuddur: binary fission, budding v conjugation. Bu yolların hər biri bakteriyalarn DNA-nı kopyalamaq v yeni hüceyrlr yaratmaq üçün fərqli mekanizmlr istifad edir. Bakteriyalarn bölünmsi üç Əsas mrlhdn ibarətdir: DNA-nın kopyalanması, Z-halqanın formalaşması v septumun yaranması v hüceyrlrin ayrılması. Bakteriyalarn bölünmsinin sürti onların bölünmsinin nisbi sürti il ölçülür v ona müxtelif amillr tsvir edir. Bakteriyalarn bölünmsinin ekoloji rolu v insan sağlamlğına tsviri böyük v müxtlifdir. Bakteriyalarn bölünmsi onların canlılığının davam etdirmk, ekosistemlrin funksionallığını tmin etmk v ya xstliklr yaratmaq kimi müxtlif effektlr yaradır.
FAQ
Bakteriyalar nec bölünür? Bakteriyalar binary fission, budding v conjugation kimi üç Əsas yol il bölünür.
bölünür? Bakteriyaların bölünməsinin sürəti onların bölünməsinin nisbi sürəti il ölçülür və ona müxtəlif amillər təsir edir. Məsələn, Əscherichia coli adlanan bir bakteriya laboratoriya şərtlərində 20 dərəcədə 20 dəqiqədə bölünə bilir, lakin Salmonella typhi adlanan başqa bir bakteriya eyni şərtlərdə 12 saatda bölünə bilir.
Bakteriyaların bölünmşinin insan sağlamlığına tsviri necdir? Bakteriyaların bölünmşinin insan sağlamlğına tsviri müxtlif ola bilir. Bakteriyaların bölünmşinin insan sağlamlğına müsbət tsviri onların simbiotik münasibtlrd insan orqanizminin müxtelif funksiyalarına kömk etmsidir. Bakteriyaların bölünmşinin insan sağlamlğına mənfi tsviri onların patoqen olaraq xstliklr yaratmasında v ya digr orqanizmlrin xstliklrin yayılmasında iştirak etmsidir.
Bakteriyaların bölünmşinin ekoloji rolu necdir? Bakteriyaların bölünmşinin ekoloji rolu böyükdür. Bakteriyalar organik maddlrin parçalanmasında v mineralizasyasında, azot v karbon dövründ, simbiotik münasibtlrd digr canlı orqanizmlrl iştirak edirlr v müxtelif ekosistemlrin funksionallığında Əsas rol oynayırlar.
Bakteriyaların bölünmşinin mrlhlri nlrdir? Bakteriyalarn bölünmsinin mrlhlri üçdür: DNA-nın kopyalanması, Z-halqanın formalaşması v septumun yaranması v hüceyrlrin ayrılması.
Bakteriyaların DNA-sı nec kopyalanır? Bakteriyalarn DNA-sı DNA polimeraz adlanan bir enzim istifad edilrk kopyalanır. Bu enzim DNA-nın iki zncirini bir-birindn ayırır v hrl znciry uyğun olan yeni nükleotidlri əlav edir. Nticd iki eyni DNA molekulu yaranır ki, onlar ana hüceyrnin DNA-sı il eynidirlr.
44f88ac181
Comments